Поэт Гаврил Андросов Улуу Кыайыы 80 сылынан аҕа дойдуларын көмүскэлигэр сырдык тыыннарын толук уурбут саха буойуттарын албан ааттаах кэриэстэригэр анаабыт хоһоонун кэрэхсээҥ
САХАЛАР ДИВИЗИЯЛАРА
Өссө биир кыстык хаары харахтарын уотунан уулларан,
Өссө биир сааскы көмүөлү тимир тилэхтэринэн хамсатан,
Өссө биир ньургуһуну кыайыы сыдьаайынан тылыннаран;
Арҕааҥҥы кыргыһыылар хонууларыттан,
Арҕааҥҥы адьарайдар арҕахтарыттан,
Арҕааҥҥы төгүрүктээһиннэр иилэриттэн
Хорсуннук өлбүттэр,
Ыар толук буолбуттар,
Сурахтыын сүппүттэр,
Буорахтыын көппүттэр,
Билиэҥҥэ барбыттар,
Буурҕаҕа муммуттар
Ким граната иитин кытаахтаабытынан,
Ким быстыбыт илиитин самсаабытынан,
Ким тимир хандалытын соспутунан,
Ким тапталлааҕын аатын кыламмытынан;
Сыыллан, кылыйан, содьороҥноон,
Сатыы, аттаах, оҥочолоох,
Умайбыт тааҥкаҕа,
Сууллубут самолекка,
Тимирбит крейсергэ олорон;
Сэрии этиҥэ эппит бары муннуктарыттан,
Бэриммит Европа бары хоннохторуттан,
Киэҥ Аҕа дойдубут бары дириҥ ииннэриттэн
Ураал дархан сис хайатын
Уһук чыпчаалларыгар түмүллэллэр…
Онно ууллубат хаарынан
Киртийбит сирэйдэрин суунан,
Ууллубут болгуонан
Уорастыйбыт бодолорун дьиппинитэн,
Таптарбыт буулдьаларын кылырҕаччы тэбэнэн,
Ылбатах уордьаннарын килбэччи иилинэн;
Күн Дьөһөгөй сардаҥаларыттан үөскээбит
Туус маҥан аттарын миинэннэр,
Тус хоту көтөр хаас үөрүн кэриэтэ
Тумустуу кэккэнэн
Кыра омуктарын
Кытаанах кырдьыгын
Кый ыраах тиийэн көмүскэспит,
Улуу дойдуларын
Уҕаараабат көҥүлүн туһугар
Уохтаах хааннарын халаанныы тохпут,
Кыараҕас харахтаах, киэҥ көҕүстээх
Сахалар тимир дивизиялара
Ньыгыл полкаларга наарданан,
Бигэ батальоннарга бэрээдэктэнэн,
Бүтэһик байҕал аһыы уутун
Амсайар туһугар аан дойдуну
Кымыстаах иһиттии дьалкытан,
Көччүйэ-көрүлүү түһэн баран
Киэҥ истиэптэр киэлилэригэр төннөр
Чыҥыс Хаан дьэбир түмэннэринии,
Өссө төгүл сэриигэ аттаммыт кытылыгар,
Өссө төгүл кустаабыт сааскы дугдатыгар,
Өссө төгүл көлөһүнүн тохпут төрүт буоругар,
Өссө төгүл киинэ түспүт өбүгэтин өтөҕөр
Улуу Кыайыы кынатыгар уйдаран эргиллэр.
…Ол кустугу курдаммыт,
Чаҕылҕаны тайахтаммыт,
Күнү күһэҥэ гынан иилиммит,
Халлаан сулуһунан буулдьа куппут
Сүдү сүрдээх дивизия
Хараҥа олохтон саҕыллыбыт
Сырдык олоҥхо айыы бухатыырыныы
Уот ууллара сатаан баран умуллубут,
Уу суурайан көрөн баран уостубут,
Тыһы тимирдээҕэр тыһыынча төгүл
Ньыгыл кытаанах кэккэтэ
Арҕааттан адаҕыйар дьайдыын ытык сэриигэ,
Арҕааҥҥы адьарайдыын үйэлээх хапсыһыыга,
Бүтүн аан дойду көҥүлүн иһин
Хааннаах кыргыһыыга,
Бүтүн икки атах кырдьыгын иһин
Идэмэрдээх сэриигэ,
Бүтүн кэм-кэрдии көнө сүнньүн иһин
Өлөр-тиллэр мөккүөргэ
Өстөөх кириэппэһигэр аан бастакынан дабайан,
Өстөөхтөн чугуйууга тиһэх хаалан айа тардан,
Өстөөх өһүөнүттэн кыраны, кыамматы өрүһүйэн,
Өстөөх буулдьатыттан доҕоругар хахха буолан,
Күүһэ кыайбатаҕын санаатынан булгурутан,
Кыаҕа тиийбэтэҕин дьулуурунан өҕүлүннэрэн
Суон сураҕырбыт уонна ааттара ааттамматах
Албаннаах баатырдарынан,
Саха саарын бэртэринэн
Сылтан сыл таҥылла турар,
Күнтэн күн талыллан иһэр,
Үйэттэн үйэҕэ чиҥии тыйыһырар.
Өссө төгүл сааскы кэҕэ уруйа,
Өссө төгүл сааскы этиҥ айхала аргыстанан,
Өссө төгүл аҕа халаан модун сүрэ,
Өссө төгүл сир ийэ уйан кута доҕордонон,
Улуу Кыайыы саһарҕа дуоҕатын
Хас биирдии алааска далбаатыы,
Улуу Кыайыы сааскы өрөгөйүн
Хас биирдии сүрэххэ күлүбүрэтэ
Төрүт сирдэрин бүгүҥҥүтүн харабыллыы,
Бар дьоннорун сарсыҥҥы кэскилин маныы
Сахалар тимир дивизиялара
Ньыгыл полкаларга наарданан,
Бигэ батальоннарга бэрээдэктэнэн
Чуумпу киэһэлэргэ эргиллэр:
Хас өрүс, хас улуус, нэһилиэк ахсынан,
Хас үрэх, хас алаас, сайылык аайынан
Роталарын тарҕатан,
Взводтарын үллэрэн,
Төрүт буордарыгар төннүбэтэх,
Ийэ сирдэригэр эргиллибэх,
Алаһа дьиэлэрин аанын арыйбатах,
Таптыыр кыргыттарын уураабатах
Боотурдар, саллааттар, уоланнар –
Оҕолор, убайдар, аҕалар
Ахтылҕаннарын таһааран
Сууллубут сэргэлэр төрдүлэригэр,
Суураллыбыт өтөхтөр тиэргэннэригэр,
Сабыллыбыт сайылыктар ыырдарыгар
Чыпчылҕан түгэнигэр
Уруккуну уһугуннаран,
Кылгас кэмҥэ
Ааспыты арыйа тардан
Тыыннаахтарга, тыллыахтаахтарга
Нөрүөн нөргүйэллэр,
Улуу Кыайыы соргулаах ыһыаҕын ыһаллар…
